Author: stefanikarapetyan

1.Задайте вопросы к выделенным словам.

Полетели пчёлки к яблоньке.(к чему?)

По крыше(по чему?)дома тяжело застучал крупный дождь. Паук по паутине(по чему?)долез до ветки орешника.

Мальчику(кому?)нравились насекомые: стрекозы, кузнечики… По небу(по чему?)плывут лёгкие облака.

Ветер по морю(по чему?) гуляет и кораблик подгоняет.

2.Прочитайте текст. Напишите ответы на вопросы.

Летом Миша с другом жил на даче. Они помогали дедушке. С дедушкой они работали в поле и

на огороде. Друзья часто ходили на озеро ловить рыбу. Вечером они возвращались домой с богатым уловом. Дома из рыбы варили уху.

1. С кем жил Миша на даче?
Миша жил с другом.

2.С кем они работали в поле?
Они работали с дедушкой.

3.Куда ходили друзья?
Друзья ходили на озеро.

4.С чем они возвращались домой?
Они возвращались домой с богатым уловом.

3.Прочитайте и подумайте, почему от Гены спрятались грибы? Выпишите выделенные слова и поставьте к ним вопросы.

Однажды ребята пошли в лес (куда?) за грибами. Гену(кого?)с собой они не взяли. Он деревья ломал, в птиц из рогатки стрелял(что делал?). Вернулись ребята с полными корзинами. Гена(кто?) позавидовал ребятам. Схватил самую большую(какую?) корзинку и побежал в лес. Под кустом(под чем?) он нашёл рыжик. Вырвал(что сделал?)его с корнем и бросил его в корзинку. Под ёлкой он увидел старый белый гриб(что?). Гена наступил на гриб ногой зашагал дальше. Испугались грибы и спрятались(что сделали?) от Гены.
Грибы спрятались от Гены, потому что Гена наступил на гриб и другие грибы испугались.

4.Спишите предложения, раскрывая скобки.

Павлик мечтал встретиться с (волшебником).

Он вернулся домой с (победой, подарком, цветами).

Маша была довольна (встрече, подарку).

Родители гордились (сыном, сестрой).

5.Впишите окончания существительных. Устно поставьте к ним вопросы.

1.         Сладко пахло клубникой, земляникой, малиной

2.         За речкой тянутся широкие поля.

3.         Мы с бабушкой вместе сажали рассаду. А Катя ходила с подругой по саду.

4.         Всё небо затянуло большой тучей.

5.         Самолёт летит над пустыней.

6.Впишите окончания существительных и вопросы к ним.

За домом (за чем?) был большой сад с фруктовыми деревьями.

Мороз разукрасил лес снегом и инеем (чем?)

Весёлая речка покрылась льдом. (чем?)

С болота несёт холодом и туманом. (чем?)

Собака охотника стоит под деревом(под чем?) и смотрит на добычу.

Вечером я с приятелем(с кем?) сидел в парке.

Հարցեր և առաջադրանքներ

1. Շրջապատում որտե՞ղ են աճում բույսեր:
   Բույսերը աճում են անտառներում ու մարգագետիններում, այգիներում ու պուրակներում, փողոցների եզրերում, դպրոցամերձ և տնամերձ հողամա­սերում և այլուր:
2. Ի՞նչ գիտեք բույսի մարմնի մասին: Ո՞րն է նրա ստորգետնյա, ո՞րը՝վերգետնյա հատվածը: Ի՞նչ կառուցվածք ունի բույսը: Բույսի ի՞նչ օրգաններ գիտեք:
   Նրա մարմնի մի մասը գտնվում է հողում՝ կազմելով ստորգետնյա հատվածը: Մյուսը` տեսանելի հատվածն է, որր գտնվում է հողից դուրս, կազմում վերգետնյա հատվածը: 
3. Ի՞նչ պայմաններ են անհրաժեշտ՝ բույսի աճի և զարգացման համար:
   Բույսն անընդհատ աճում է և զար­գանում, նրա աճը լավ դիտվում է միջա­վայրի բարենպաստ պայմաններում՝  լույ­սի, ջրի և անհրաժեշտ այլ նյութերի առկայությամբ: 
4. Ինչպե՞ս է դրսևորվում բույսի կենսագործունեությունը:
   Որոշ բույսերի կենսագործունեության առանձնահատկություններից է հոտը, հաճախ նաև՝ բուրավետ լինելը:
5. Փորձեք նշել, թե ինչո՞վ են բույսերը կարևոր մարդու կյանքում:
   Բույսերը կարևոր են նրանով , որ նրանք ապահովում են մեզ թթվածնով : Կան բույսեր , որոնք օկտագործում են որպես դեղամիջոցի :
6. Դիտարկեք շրջապատի որևէ բույս։ Նկարեք այդ բույսը: Ցույց տվեք նրա ստորգետնյա և վերգետնյա հատվածները, նշեք բույսի օրգանները: Թվարկեք այն բույսերը, որոնք ծաղկում են: Նյութը կարող է լինել նաև տեսաֆիլմի տեսքով։
   

Առաջադրանքներ

1․ Դուրս գրիր անծանոթ բառեր և բառարանի միջոցով բացատրիր:
Բնազդ-ռեֆլեքս
Թախանձել-խնդրել
2․ Բացատրիր հետևյալ նախադասությունը. Քաղաքում ասելիք էր դարձել Թուխիկը:
Թուխիկը քաղաքում հայտնի էր դարձել։
3․ Ո՞ր հատվածում է ավելի լավ երևում ագռավի հավատարմությունը:
«Ասում են, մինչև այժմ էլ մի ծեր ագռավ տխուր–տրտում թառում է բժշկի կիսանդրու ուսին: Թուխիկն է. դար է անցել, բայց չի մոռանում իր տիրոջը…»
4․ Նկարագրիր Թուխիկին:
Թուխիկը թուխ փետուրներով ագռավ է։
5․ Քո կարծիքով, իրակա՞ն է այս պատմությունը:
Իմ կարծիքով այս պատմությունն իրական է։
6․ Տեքստից դուրս գրիր 4-ական գոյական, ածական, բայ, դրանք դիր ուղիղ ձևով։
Գոյական՝ քաղաքում-քաղաք, ագռավի-ագռավ, բնազդով-բնազդ, տիրոջ-տեր
Ածական՝ գորշ, նշանավոր, թուխ, սուր։
Բայ՝ եղել է-լինել, մեծացել է-մեծանալ, կապվել է-կապվել, նստում էր-նստել։

1. Впишите нужное слово

Наступают осенние (холод, холода). Ночью легкие (мороз, морозы) затягивают лужи льдом. Куда пропали веселые (бабочка, бабочки)? (Вьюга, вьюги) намели сугробы. Бродят в поисках пищи (зверь, звери). Не найти им бабочек по пушистым снегом.

2. Из данных слов составьте и запишите предложения.

весенние, первые, цветы, расцвели
Первые весенние цветы расцвели.

зелёные, на, деревьях, листочки, распустились
На деревьях распустились зелёные листочки

бегают, муравьи, в, траве
Муравьи бегают в траве.

проснулись, ежи, в лесу, колючие
В лесу проснулись колючие ежи.

звонкие, раздаются, птиц, голоса
Раздаются звонкие голоса птиц.

3.Впишите окончания

Хорошо весной в горах. На зелёных склонах пестреют весенние цветы.Растения тянут свои головы к солнцу. Выпрямились пучки сухих трав. Вот откуда – то выползла туча. Посыпались снег и град. Прошла туча, запылало солнце. Запели птицы. Цветы раскрыли свои чашечки . Весело зажужали жуки и пчелы. Снег и град растаяли.

4.К слову “Яблоня” поставьте вопросы и впишите их в скобки.

Весной зацвела в саду яблоня (что?). Чудный запах от яблони (от чего?) разнсился по всему саду. К яблоне (к чему?) прилетели мохнатые пчелы. Они собирали сладкий сок с цветов яблони (от чего?). Дети ходили к яблоне (к чему?) и любовались её цветами. Осенью с яблони (с чего?) сняли много яблок.

5.Прочитайте Напишите полные ответы на вопросы.

Все сидели за накрытым столом. Чашки у всех были разные. У бабушки — голубая, у матери — с ягодками, у Тани — с петушками. У деда не было чашки. Он пил чай из стакана.

Какая чашка была у бабушки?
У бабушки была голубая чашка.

Какая чашка была у матери?
У матери была чашка с ягодками.

Какая чашка была у Тани?
У Тани была чашка с петушками.

У кого не было чашки?
У деда не было чашки.

Из чего он пил?
Он пил чай из стакана.

6.Прочитайте. Напишите полные ответы на вопросы

У какого зверя ветвистые рога?
У оленя ветвистые рога.

Сколько ног у паука?
У паука есть 8 ног.

У какого дерева белый ствол?
У березы белый ствол.

У какой птицы длинные ноги?
У страуса длиннэ ноги.

У какого животного длинная шея?
У жирафа длинная шея.

1.Прочитайте. Запишите полные ответы на вопросы.

Мудрость— это сочетание ума с добротой и человечностью. Без сердечности нет мудрости. Без сочувствия к людям, без доброты можно решить любую математическую задачу, но нельзя помочь людям.

Что такое мудрость?
Мудрость-это сочетание ума с добротой и человечностью.

Без чего нет мудрости?
Без сердечности нет мудрости.

Почему нельзя помочь людям без доброты и сочувствия к ним?
Без сочувствия к людям, без доброты можно решить любую математическую задачу, но нельзя помочь людям.

Объясните, что вы об этом думаете.    

2.Прочитайте. Напишите полные ответы на вопросы.

Таня сорвала с яблони три больших яблока. Одно — жёлтое, прозрачное — дедушке, другое — рассыпчатое, красное — бабушке, третье — золотистое, сочное — маме. Дед снял с дерева самое сладкое яблочко и отдал его Тане.

Кому дала Таня жёлтое прозрачное яблоко? Таня дала прозрачное яблоко дедушке

Кому ещё дала Таня яблоки?
Таня дала яблоки бабушке и маме.

Кому досталось самое сладкое яблочко?
Самое сладкое яблоко досталось Тане.

3. Спишите. Слова в скобках напишите в нужной форме.

1. Хорошо птичке в золотой клетке, а ещё лучше на ветке. 2. Воля птички дороже золотой клетки. 3. Стали котёнка кормить, а он не хочет есть. 4. У Вити была особая любовь к птицам. 5. По дороге зимней, скучной тройка борзая бежит. 6. Девочка сидела на скамейке около дорожки.

4.Спишите, правильно образуя формы существительных.

1. добежали (до чего?) до (реки, города, озера, избушки); остановились (где?) у (реки, города, озера, избушки); жили (у кого?) у (сестры, брата, племянника, родственников); дали корм (кому?) (козе, барану лошадям, курам);
2. были очень рады (кому? чему?) (подруге, другу, подарку, встрече, гостям);
3. подошёл (куда? к кому? к чему?) к (учительнице, доске, другу, столу, окну);
4. он шёл (где? по чему?) по (дороге, площади, лесу, полю, улице).

5.Впишите окончания

Кто носорогу дорогу уступит,

Тот несомненно, разумно поступит.

Важно шагает по Индии слон.

Служит, как видите, людям и он.

Зебу не знает ни снега , ни вьюгу.

Он и родился и вырос на юге.

К пальмам и к южному небу привык

Этот горбатый тропический бык.

Նա համարվում է բոլոր ժամանակների հայտնի հայերից մեկը։ Մհեր Մկրտչյանը հայկական թատրոնի և կինոյի վառ ներկայացուցիչներից էր, ով հանրությանը հայտնի է հատկապես Ֆրունզիկ կեղծանվամբ։

Մհեր Մկրտչյանի կյանքը և կարիերան

Նա ծնվել է 1930թ. Լենինականում (ներկայիս Գյումրի)։ Ծնողները ցեղասպանությունից փրկված որբեր էին։ Մհերն ընտանիքի չորս երեխաններից (2 որդի և 2 դուստր) ավագն էր: Նա ծանր մանկություն է ունեցել, քանի որ մանուկ հասակից ստիպված էր աշխատել։ Ասում են՝ նրա մանկության երազանքը, որն այդպես էլ իրականություն չդարձավ, հեծանիվ ունենալն էր։17 տարեկանում Ֆրունզիկ Մկրտչյանը սովորել է Լենինականի արվեստի պետական քոլեջում և թատերական ստուդիայում: Այնուամենայնիվ, 1953թ. Մհերը Գյումրուց տեղափոխվեց՝ ուսումը Երևանի Թատրոնի և Կինոյի պետական ինստիտուտում շարունակելու նպատակով։ Չնայած ընտանիքը դեմ էր նրա՝ դերասանի մասնագիտական ընտրությանը, ավելի ուշ Մհերը հանդես եկավ Երևանի Գ. Սունդուկյանի անվան ազգային ակադեմիական թատրոնում:1960-ականներից սկսած Մհեր Մկրտչյանը խաղացել է ֆիլմերում, որոնք հետագայում դարձել են հայկական և սովետական կինոյի դասականները։

Մհեր Մկրտչյանի թանգարանը

Ֆրունզիկի թանգարանը Գյումրիում է գտնվում: Այն քաղաքի մշակութային արժեքներից և ամենաշատ այցելվող վայրերից մեկն է։ Այն երկհարկանի կառույց է, որը բացվել է 2004թ. և գտնվում է Վարպետաց փողոցի վրա: Թանգարանը ցուցադրում է դերասանի կյանքը և գործունեությունը։ Մուտքի մոտ միանգամից կարելի է տեսնել Ֆրունզիկի դիմանկարը։ Բացի այդ, պատերին կարելի է տեսնել դերասանի և նրա ընտանիքի անդամների լուսանկարները։

Վայրեր, որոնք կոչվել են Մհեր Մկրտչյանի պատվին

Երևանի կենտրոնական մասում՝ քաղաքապետարանի հարևանությամբ՝ Խորենացի փողոցի վրա է գտնվում «Մհեր Մկրտչյան» արտիստական թատրոնը։ Մայրաքաղաքում կա նաև մեծ դերասանի պատվին անվանված Մհեր Մկրտչյան փողոցը։Մի շարք հայտնի դերասանների և արվեստագետների շարքում՝ Մհեր Մկրտչյանի արձանը նույնպես տեղադրված է Գյումրու դրամատիկական թատրոնի բակում: Այն շատ ազդեցիկ մի արձան է։ Մկրտչյանը նստած է աթոռի վրա՝ դեմքի բնական արտահայտությամբ, սակայն կողքի պատին կախված են երկու տարբեր դեմքեր՝ մեկը՝ ուրախ, մյուսը՝ տխուր։

Ազատան, գյուղ Հայաստանի Շիրակի մարզում, Մանթաշ գետի աջ ափին։ Գտնվում է մարզկենտրոնից՝ 8 կմ հարավ, մայրաքաղաքից 110 կմ հեռավորության վրա,բարձրությունը ծովի մակերևույթից՝ 1490 մ։ Նախկինում ունեցել է Գալդեմա, Գանդմա, Խըլի Ղարաքիլիսա, Խլի Ղարաքիլիսա, Խլի Ղարաքիլիսա Ներքին, Խլի Ղարաքիլիսա Փոքր անվանումները: Խլի Ղարաքիլիսա անվան վերաբերյալ գոյություն ունի հետևյալ ժողողվրդական ստուգաբանությունը։ 5-6-րդ դարերում գյուղում կառուցված եկեղեցու զանգն այնքան մեծ և հնչեղ է լինում, որ տագնապի ժամին հնչեցնելիս դրա ղողանջները տարածվում են ողջ Շիրակով մեկ` հասնում Կարս և Անի։ Երբ պարսից Նադիր շահը հայտնվում է Շիրակի կողմերում, հրամայում է իջեցնել զանգը և տեղափոխել այն Իրան։ Ճանապարհին զանգը սայլից շրջվում, գլորվում է բլուրն ի վար և խրվում է Կարկաչան գետի ճահիճների մեջ ու հավիտյան լռում` հսկա երախը պարզած դեպի երկինք։ Մի գիշեր գյուղի բնակիչները քահանայի խորհրդով պոկում են զանգի լեզվակը և թաքցնում՝ համարելով այն ժողովրդի գոյատևման խորհրդանշան։ Զանգի մասին պատմում են, որ այդ կողմերով անցնող յուրաքանչյուր անցորդ մի-մի քար է նետում նրա երախը նրա արձակված անսովոր ձայնը լսելու համար։ Եվ այսպես քարերից աստիճանաբար ծանրանալով՝ հսկա զանգը խրվում է ճահճուտի մեջ ու անհետանում։ Այս դեպքից հետո Ղարաքիլիսա գյուղի անվան վրա ավելանում է <<Խլի>> խուլ մասնիկը, դառնալով` Խլի Ղարաքիլիսա, այսինքն` խուլ կամ խլացած Ղարաքիլիսա։ Ղարաքիլիսա թուրքերեն բառ է և նշանակում սև եկեղեցի։ Այսպես են կոչել գյուղը այն պատճառով, որ նրա` կարմիր քարով կառուցված եկեղեցու եզրաքարերը եղել են սև։ Զանգի լեզվակը ներկայումս պահվում է գյուղի Սբ. Ստեփանոս հայ առաքելական եկեղեցում։ Այն ունի 1 մ 37 սմ երկարություն և կշռում է 72 կգ։ Խլի Ղարաքիլիսան ավելի ուշ կոչվեց նաև Փոքր Ղարաքիլիսա՝ տարբերելու համար Փամբակի Ղարաքիլիսայից։ 1946 թվականին գյուղը վերանվանվեց Ազատան։

Գյումրին միչև Գյումրի անվանումը ստանալը շատ անուններ է ունեցել՝ Կումայրի, Ալեքսանդրապոլ, Լենինական։ Հայաստանում քաղաքների մեծությամբ թվով երկրորդն է։ Գյումրին բնակավայր է եղել դեռ անհիշելի ժամանակներից։ Գյումրու մասին՝ որպես Կումայրի քաղաք հնագույն ժամանակներից տեղեկություններ է հայտնում Քսենոֆոնն իր «Անաբասիս» ստեղծագործությունում։ Քաղաքի խորհրդանիշներից են մետաղյա բաժակները, որոնք Գյումրու բարբառով կոչվում են մուշուրբա: Գյումրիում են հիմնադրվել առաջին դպրոցն ու թատրոնը, իսկ առաջին օպերան ևս ցուցադրվել է այնտեղ։ ։ Գյումրին հնուց ի վեր եղել է արվեստների և արհեստների քաղաք։ Քաղաքի վարպետները բազմաթիվ շենքեր ու եկեղեցիներ են կառուցել, որոնցից շատերը պահպանվել ու հասել են մեզ։ Քաղաքը լի է արձաններով ու հուշարձաններով, գեղեցիկ այգիներով ու պուրակներով։ Գյումրիում շատ է զարգացած եղել արհեստագործությունը, ամեն արհեստ իր դրոշն է ունեցել, եղել են համքարություններ։ Զարգացած են եղել Ատաղծագործական, Դարբնոցային, Կարի Համքարությունները։ Հետաքրքիր ավանդույթ է եղել նաև կամուրջ կառուցող վարպետների վերաբերյալ։ Ըստ սովորույթի՝ կամուրջի կառուցումը ավարտելուց հետո վարպետի ողջ ընտանիքը պետք է կանգներ կամուրջի տակ, իսկ վարպետը պետք է ֆայտոնով անցներ կամուրջի վրայով։ Անպես որ, եթե կամուրջը լավ չկառուցեին կզոհվեր վարպետն ու իր ողջ ընտանիքը։ Գյումրիում կան երեք կանգուն բերդեր։ Գյումրու Սև, Կարմիր և Պայտաձև բերդերը։ Անիի ստորգետնյա կառույցների նման Սև բերդի համար էլ ստորգետնյա ուղիներ են կառուցել և բերդից ճանապարհներ են եղել դեպի Մայր Հայաստան հուշարձանը և «Կարմիր» բերդը։ Գյումրին հայտնի է նաև իր զվարճախոսություններով ու սուր հումորով։ Գյումրու ամենահայտնի զվարճախոսը Պոլոզ Մուկուչն է (Մկրտիչ Ղազարի Մելքոնյան)։